De ketenregeling: hoe werkt het en wat zijn de uitzonderingen?

De ketenregeling bepaalt onder welke voorwaarden meerdere arbeidscontracten voor bepaalde tijd worden omgezet in een arbeidscontract voor onbepaalde tijd. 

Sinds 1 januari 2020 is de ketenregeling veranderd ten gevolge van een wetswijziging. De ketenregeling wordt geregeld in de Wet arbeidsmarkt in balans.

Sinds 2020 heeft een werknemer recht op een contract van onbepaalde duur als meer dan drie tijdelijke arbeidsovereenkomsten elkaar opvolgen, met een tussenperiode van maximaal 6 maanden. De regeling geldt ook als de looptijd van de opeenvolgende contracten samen langer is dan drie jaar. 

Het doel van de ketenregeling is om meer werkzekerheid te bieden aan werknemers met een tijdelijk contract. Bedrijven krijgen zo ook een beter inzicht in de werking van hun tijdelijke contracten. Zo kun je vermijden dat je werknemers per ongeluk voor onbepaalde duur in dienst neemt. 

De ketenregeling is wettelijk verankerd en is van ¾-dwingend recht. Dit betekent dat daarvan alleen afgeweken kan worden in de cao en dus niet in de arbeidsovereenkomst. De werkgever en de werknemer kunnen dus niet contractueel afwijken van deze bepalingen, mochten zij dit wensen. 

Er gelden een aantal uitzonderingen op de ketenregeling. We overlopen de uitzonderingen hieronder. 

Je mag als werkgever uitzonderlijk een vierde contract afsluiten dat langer duurt dan een tijdsperiode van 36 maanden. Het contract zal in dat geval niet automatisch overgaan in een arbeidscontract van onbepaalde duur. Je moet dan wel de volgende voorwaarden respecteren:

• Het contract mag niet langer duren dan 3 maanden.

• De overeenkomst moet door dezelfde partijen worden gesloten.

• Het contract mag geen tussenperiode hebben na afloop van het derde contract.

De ketenregeling geldt niet voor arbeidsovereenkomsten die in het kader van een beroepsopleiding worden gesloten. Dit traject wordt gevolgd door sommige mbo-studenten. De ketenregeling geldt pas vanaf het moment dat een volwaardige arbeidsovereenkomst wordt gesloten. 

De ketenregeling geldt niet voor werknemers die jonger zijn dan 18 jaar en gemiddeld minder dan 12 uur per week werken. De ketenregel geldt in dat geval pas vanaf de dag dat de werknemer 18 jaar wordt. Je begint dus niet te tellen vanaf de dag waarop het contract van bepaalde duur werd aangegaan met de minderjarige. Om verwarring te voorkomen, kan het een goed idee zijn om op de dag van de 18e verjaardag van de werknemer een nieuw contract af te sluiten.

Sinds 2020 geldt de ketenregeling niet meer voor invalkrachten in het basis- en speciaal onderwijs. Een invalkracht die tijdelijk een zieke leraar vervangt, krijgt na meerdere tijdelijke contracten dus niet automatisch meer een vast contract. Dit moet niet meer worden opgenomen in de cao.

Bij seizoenswerk kan het tijdsinterval van zes maanden worden teruggebracht tot drie maanden. Dit moet vastgelegd worden in de cao. De regering is van mening dat dit ook mogelijk moet zijn voor ander periodiek uitzendwerk dat hoogstens negen maanden per jaar kan plaatsvinden.

Wanneer dat vanwege de aard van het werk nodig is, kan het interval in de cao worden teruggebracht tot drie maanden. Dit is bijvoorbeeld het geval bij functies in de culturele sector (deze hangen nauw samen met het theaterseizoen) of bij sportcoaches die omwille van de winterpauze tijdelijk werkloos zijn. Het zijn de cao-partijen die beslissen voor welke tijdelijke beroepen de onderbreking ingekort wordt.

Leestip: Een effectief compliance management systeem kan helpen te verzekeren dat zowel werkgevers als werknemers zich aan deze complexe regelgeving houden.

De ketenregeling is een wettelijke regeling die werkzekerheid geeft aan werknemers met tijdelijke contracten. Wanneer drie tijdelijke contracten elkaar opvolgen, met een onderbreking van maximaal 6 maanden en binnen een totale periode van 3 jaar, gaat het vierde contract automatisch over in een contract voor onbepaalde tijd. Op de ketenregeling bestaan wettelijke uitzonderingen. Ook zijn er beperkte mogelijkheden om bij cao af te wijken van de ketenregeling. Dit is bijvoorbeeld het geval voor wat betreft uitzendkrachten en de beroepsbegeleidende leerweg. 

De Wet arbeidsmarkt in balans voorziet beperkte mogelijkheden om bij cao af te wijken van de ketenregeling. Een van die mogelijkheden heeft betrekking op uitzendkrachten. Voorbeelden van uitzendcontracten zijn seizoensarbeid (zoals appeloogst) of toeristisch werk in verband met het toeristenseizoen. In de cao kan specifiek worden geregeld dat het aantal van 3 contracten kan worden verhoogd naar maximaal 6. Daarnaast kan worden bepaald dat tijdelijke contracten mogelijk zijn over een periode van ten hoogste 4 jaar.