Gezondheidsmanagement: wat is het en wat levert het op?

Er zijn verschillende definities in omloop van gezondheidsmanagement. In dit artikel gaan we uit van de volgende definitie: gezondheidsmanagement is het geheel aan maatregelen dat werknemers, ook over langere termijn, in staat stelt hun werkzaamheden goed en gezond uit te voeren. Het betreft niet alleen verzuimreductie en bevordering van een gezonde levensstijl, maar ook duurzame inzetbaarheid en continuïteit van de organisatie.

Waar hebben we het over? Voor een eerste beeldvorming geven we enkele voorbeelden van gezondheidsrisico’s die medewerkers lopen en mogelijke oplossingen van werkgeverskant:

• Onderdeel van gezondheidsmanagement zijn veiligheidsvoorschriften en bevordering van een bedrijfscultuur waarin medewerkers deze voorschriften welwillend naleven. Ze krijgen minder snel ongelukken en lopen minder risico op arbeidsongeschiktheid.

• Een kantoortuin is efficiënt qua ruimtegebruik en maakt het mogelijk dat medewerkers laagdrempelig overleggen. Echter, veel medewerkers kunnen geluidsoverlast en concentratieproblemen ervaren, met name bij taken die diep denkwerk vergen. Flexibele afgeschermde werkplekken waar medewerkers zich in alle rust kunnen terugtrekken houden hen gezond én productief.

• Blijven de fysieke mogelijkheden van de medewerkers ook op lange termijn aansluiten bij de eisen die hun takenpakket aan hen stelt? Gezondheidsvoorlichting, maar ook tijdige bij- en omscholing voorkomen dat een medewerker langdurig uitvalt of zelfs arbeidsongeschikt de organisatie verlaat.

• Geldzorgen – schulden of andere financiële problemen – kunnen het voor werknemers moeilijk maken om zich te concentreren. Men is minder productief, de aandacht daalt meetbaar en men is eerder geneigd tot frauderen. Een werkgever die dergelijke problemen tijdig herkent en de medewerker helpt een effectieve uitweg te vinden uit de situatie, voorkomt voor beide partijen veel ellende.

Gezondheidsmanagement is belangrijk om de continuïteit van je organisatie veilig te stellen. Voldoen aan de arbowetgeving, een veilige en gezonde werkplek bieden, is slechts de basis. Gezondheidsmanagement omvat naast arbomaatregelen een proactief verzuimbeleid, dat langdurige arbeidsongeschiktheid voorkomt en re-integratie bevordert. Ook is het verstandig om een gezonde levensstijl te stimuleren. Kortom, kies als werkgever voor integraal gezondheidsmanagement: anticipeer op alle risico’s die medewerkers lopen op het gebied van veiligheid, gezondheid en psychosociale arbeidsbelasting.

Een werkgever maakt zijn onderneming rendabeler, maar ook de werknemer heeft baat bij beleid dat hem of haar vitaal houdt.

• Gezondheidsmanagement voorkomt ongevallen en bedrijfsziekten.

• Vitale medewerkers zijn productiever.

• Preventief verzuimbeleid verlaagt het verzuimpercentage bij medewerkers.

• Gezondheidsmanagement hoort bij employer branding, het maakt werving gemakkelijker. 

• Medewerkers blijven beter inzetbaar.

• Gezondheidsmanagement garandeert een veilige gezonde werkplek.

• Een zorgzame werkgever, die oog heeft voor de zorgen en belangen van zijn werknemers, wordt als een fijne werkgever ervaren.

• Fitnessprogramma’s, cursussen om te stoppen met roken of af te vallen, bedrijfsfruit: het zijn aantrekkelijke secundaire arbeidsvoorwaarden.

• Een werkgever die de ontwikkeling stimuleert van zijn medewerkers, houdt hun arbeidsmarktwaarde op peil en bezorgt hen daarmee een concurrentievoordeel ten opzichte van andere kandidaten.

• Een veelzijdig en aantrekkelijk takenpakket houdt de werknemer uitgedaagd en gemotiveerd.

Gezondheidsmanagement is een must voor een bedrijf en begint bij compliance. De Arbowet schrijft goed werkgeverschap voor. Volgens deze kaderwet moeten werknemers hun werk veilig en gezond kunnen verrichten. De werkgever is de eindverantwoordelijke, maar de werknemer dient zijn of haar eigen veiligheid en gezondheid in acht te nemen. Deze wet is een goed uitgangspunt om het gesprek te openen over de arbeidsomstandigheden binnen de organisatie.

Wanneer een medewerker uitvalt, krijgen werkgever en werknemer te maken met de verplichtingen die de Wet verbetering poortwachter hen oplegt. De bedoeling is, dat de medewerker zo snel mogelijk re-integreert in passend werk, bij de eigen of een andere werkgever. Goed verzuimbeleid begint echter bij preventie. Zorg als werkgever voor optimale arbeidsomstandigheden, arbeidsvoorwaarden, arbeidsverhoudingen en arbeidsinhoud. Uitval blijft dan tot een minimum beperkt.

Een organisatie die zich zorgzaam toont voor haar medewerkers profileert zich als een aantrekkelijke werkgever. Bied daarom waar nodig psychosociale hulp en gezondheidsprogramma’s aan. Bevorder bovendien een gezonde en veilige bedrijfscultuur. Denk daarbij aan de mentaliteit dat werken zonder helm niet stoer is en een sfeer waarin leidinggevenden en medewerkers elkaar respecteren.

Goed gezondheidsmanagement beperkt het verzuim tot een minimum en voorkomt langdurige arbeidsongeschiktheid. Een werkgever beschermt zich hiermee tegen forse financiële risico’s. Daarbij gaat het niet alleen om twee jaar loondoorbetaling bij ziekte, maar ook om doorbelasting van ziektewet- en arbeidsongeschiktheidsuitkering. In de vorm van een premieverhoging WGA (Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten) kan een werkgever namelijk nog tien jaar schade ondervinden van medewerkers die arbeidsongeschikt de organisatie verlaten.

Integraal gezondheidsmanagement houdt medewerkers gemotiveerd, vitaal en duurzaam inzetbaar. Medewerkers nemen zelf verantwoordelijkheid voor hun gezondheid en professionele ontwikkeling, waarbij ze zich ondersteund weten door hun werkgever. Gezondheidsmanagement draagt bij aan de wendbaarheid van de organisatie en levert daarmee een concurrentievoordeel op.

Gezondheidsmanagement vraagt commitment van de hele organisatie. Alle managementlagen moeten doordrongen zijn van het belang ervan en de gewenste organisatiecultuur bekrachtigen. Medewerkers moeten kunnen vertrouwen op de zorgzaamheid van hun werkgever, maar ze moeten ook verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen gezondheid en ontwikkeling. Om samenhangend beleid te maken en te implementeren, is het aan het hoogste management om de verantwoordelijkheid te beleggen bij een functionaris en voldoende middelen vrij te maken voor implementatie.

De gezondheidsmanager is een HR-functionaris die gezondheidsmanagement in diens portefeuille heeft. Hij of zij initieert beleid, is het aanspreekpunt binnen de organisatie en ondersteunt leidinggevenden bij de implementatie.