Communicatiestijlen: bestaande modellen, voorbeelden en toepassing

Het DISC-model is een eenvoudig, praktisch en makkelijk te onthouden communicatiemodel. Het model kan in diverse situaties worden toegepast, bijvoorbeeld in de interactie met collega’s en leidinggevenden. Het model helpt je om het gedrag en de emoties van anderen beter te begrijpen en je communicatie daarop af te stemmen. 

DISC is een acroniem voor de vier persoonlijkheidsstijlen die samen het DISC-gedragsmodel vormen. Elke stijl wordt vertegenwoordigd door een specifieke kleur en omvat unieke gedragskenmerken. Hier komen we later in het artikel op terug. Omdat niemand 100% bij één persoonlijkheidsstijl hoort, wordt het model verder onderverdeeld in twee assen. De eerste as geeft de snelheid en de kracht aan waarmee iemand communiceert. De tweede as geeft aan of iemand meer mens- of taakgericht is. 

Elke stijl binnen het DISC-model heeft zijn eigen specifieke voordelen en nadelen, die we verder in het artikel zullen bespreken aan de hand van duidelijke voorbeelden.

Opmerking: hoewel het DISC-model een waardevol hulpmiddel is, is het model niet in staat om iemands intelligentie, vaardigheden, opleiding, ervaring of waarden te meten. Menselijk gedrag en de uitdrukking van emoties zijn complexe processen, waardoor het niet realistisch is om mensen eenvoudigweg in te delen op basis van DISC-stijlen. Het DISC-model biedt slechts één van de vele perspectieven op communicatie.

Iedereen vindt verschillende dingen leuk. Net zoals mensen verschillende voorkeuren hebben als het gaat om films, favoriete telefoonmerken, muziek en kleding, geldt dit ook voor communicatiestijlen. Sommigen geven de voorkeur aan korte en feitelijke zinnen. Andere mensen houden er juist van om verhalend of emotioneel te communiceren. 

Het verkrijgen van inzicht in je eigen communicatiestijl en die van je collega’s kan een positieve impact hebben op je dagelijkse werk en op de manier waarop je anderen kunt beïnvloeden. Is iemand introvert of extravert? Hoe verwerkt de persoon met wie je samenwerkt nieuwe informatie? Is hij of zij een pietje-precies? Wat zijn de gevoeligheden van je collega’s? Door bewust om te gaan met je communicatiestijl kun je effectiever werken, conflicten vermijden en betere relaties opbouwen op het werk. 

Stap voor stap de bedrijfscultuur versterken

Hoe consolideer je met eenvoudige middelen een sterke bedrijfscultuur? De experts in deze gids laten het je zien.

Gids nu downloaden

We hadden het eerder over de 4 communicatiestijlen van het DISC-model (Dominant, Interactief, Stabiel en Consciëntieus). In dit onderdeel gaan we wat dieper in op elke afzonderlijke stijl.

Mensen met een dominante communicatiestijl hebben de neiging om in één richting te communiceren. Ze zijn assertief, zeggen wat ze denken en drukken hun mening uit alsof het om vaststaande feiten gaat. Ze kunnen zich meestal niet langdurig concentreren en zullen vaak het gesprek onderbreken als het niet naar hun zin verloopt. Ze zijn gericht op actie en resultaten.

Mensen die een dominante communicatiestijl hanteren, kunnen soms moeite hebben om de standpunten en gevoelens van anderen te begrijpen, vooral als er geen duidelijke feitelijke basis voorhanden is. Ze zijn meestal niet geïnteresseerd in ‘waarom’ iemand zich op een bepaalde manier voelt. Ze willen eerder weten ‘wat’ hij of zij daaraan gaat doen. De focus ligt dus op concrete oplossingen en actiegerichte beslissingen.

💡 Tips om effectief te communiceren met een dominante persoon:

• Antwoord kort en bondig.

• Beperk het socialiseren en handel snel.

• Richt je niet op problemen, wel op oplossingen.

• Probeer jezelf niet te herhalen.

• Spreek niet in algemeenheden, maar wees specifiek.

• Vraag naar hun mening.

• Focus op de resultaten.

Mensen die een interactieve communicatiestijl hanteren, raken snel afgeleid door hun omgeving. Daarom dwalen ze ook vaak af van het onderwerp. Ze zijn geboeid door de mening van andere mensen en kijken vaak op naar de mensen om hen heen. Ze zijn vaardig in het vertellen van verhalen en kunnen boeiend zijn in hun communicatie.

Interactieve mensen zijn over het algemeen erg open en delen graag hun gevoelens. Ze zijn niet verlegen om hun mening en feedback te geven, maar doen dit alleen als ze weten dat hun mening geen conflicten zal veroorzaken. Ze zijn erg geanimeerd als ze praten, vooral als ze het eens zijn met hun gesprekspartner.

💡 Tips voor een effectieve communicatie met een interactieve persoon:

• Zorg voor een positieve sfeer.

• Geef de ander erkenning.

• Laat de ander toe om zich te uiten.

• Neem de tijd om te socialiseren.

• Wees expressief en enthousiast.

• Focus op ‘the bigger picture’.

• Focus op het menselijk aspect van het werk.

Mensen met een stabiele communicatiestijl zijn makkelijk in de omgang en zien er kalm uit voor de buitenwereld. Ze luisteren aandachtig naar de ander en zijn erg betrokken bij gesprekken. Let wel op, het feit dat ze laten merken dat ze je hebben gehoord, betekent niet noodzakelijkerwijs dat ze ook akkoord gaan met wat er is gezegd.

Stabiele communicators hebben de neiging meer introvert te zijn in hun manier van spreken. Ze hebben een uitgesproken mening, maar ze houden die vaak voor zichzelf. Ze stellen gerichte vragen over specifieke onderwerpen en denken eerst grondig over kwesties na. Ze komen niet snel tot een beslissing en nemen graag hun tijd om tot een weloverwogen standpunt te komen.

💡 Tips om effectief te communiceren met een stabiele persoon:

• Ga langzamer te werk.

• Stel specifieke vragen om de werkelijke behoeften te ontdekken.

• Geef je gesprekspartner genoeg tijd om na te denken.

• Bied de ander ondersteuning.

• Vraag naar zijn of haar mening.

• Geef voldoende voorbeelden om onzekerheden te verminderen.

• Voorzie voldoende tijd om zorgvuldig te plannen.

Mensen met een consciëntieuze communicatiestijl hebben vaak een gereserveerde en bedachtzame uitstraling. Ze geven doorgaans de voorkeur aan schriftelijke vormen van communicatie, zoals e-mails of chatberichten. Ze hebben de neiging om zich te concentreren op details, omdat ze streven naar een grondig begrip van de situatie en alle benodigde informatie willen verzamelen om de juiste beslissing te kunnen nemen. 

Consciëntieuze communicators geven de voorkeur aan communicatie waarbij de focus ligt op feiten en cijfers, in plaats van op meningen en emoties. Ze kunnen erg kritisch zijn en komen soms overdreven diplomatisch over. Het zijn ook mensen die veel vragen stellen om een dieper begrip te krijgen en duidelijkheid te scheppen.

💡 Tips om effectief te communiceren met een consciëntieuze persoon:

• Concentreer je enkel op de hoofdzaken.

• Neem je tijd om vragen te beantwoorden.

• Voorzie voldoende informatie.

• Neem je tijd om iets nieuws te presenteren.

• Luister goed naar wat de ander te vertellen heeft.

Werk vandaag nog aan de veerkracht binnen je bedrijf

Het begint allemaal met HR! Als je een bedrijf wilt dat is ontworpen om met crises om te gaan en daar sterker uit te komen, kunnen wij helpen. Maak tijd voor strategische HR dankzij naadloze kernprocessen. Kom vandaag nog meer te weten over Personio.

Boek vandaag nog een demo

Hier zijn drie eenvoudige stappen om de verschillende communicatiestijlen in je team te identificeren en beter te begrijpen.

• Stap 1 - Wees je bewust van de verschillende communicatiestijlen. Let op de manier waarop de individuele teamleden communiceren.

• Stap 2 - Sta later even stil bij de gesprekken die je hebt gehad met je teamleden. Gebruik het DISC-model als referentie en probeer na te gaan aan welke communicatiestijl je teamleden de voorkeur geven.

• Stap 3 - Pas je communicatie aan. Pas indien nodig je communicatie aan om een prettige interactie te hebben met de andere persoon. Vergeet niet om authentiek te blijven.

HR-managers spelen een cruciale rol bij het bevorderen van effectieve communicatie in een organisatie, zowel intern als extern. Goede communicatie is nodig om je medewerkers te laten groeien, doeltreffend te laten (samen)werken en tevreden te houden. Een betere communicatie zorgt voor beter werk en gelukkigere werknemers.

Hier zijn een aantal zaken waar je als HR-manager aan kunt werken om de communicatie op de werkvloer te bevorderen:

• Zorg voor een open werksfeer: zoals we al eerder zeiden, is er niet één communicatiestijl die superieur is aan de andere. Het is belangrijk om een organisatiecultuur te bevorderen waarin open communicatie wordt aangemoedigd en gewaardeerd. Door te erkennen en accepteren dat elk individu op zijn eigen manier communiceert en er dus verschillende communicatiestijlen naast elkaar bestaan, voelen werknemers zich meer op hun gemak en beter begrepen.

• Gebruik geschikte communicatietools: flexibel werken is vandaag een realiteit. Bijgevolg gebeurt de communicatie steeds vaker op afstand, wat extra uitdagend kan zijn voor bedrijven. Zorg er dus voor dat je communicatietools gebruikt die effectieve en efficiënte communicatie mogelijk maken, ongeacht de voorkeur van werknemers. Het gebruik van een geïntegreerd HR-platform zoals Personio kan helpen bij het stroomlijnen van de communicatieprocessen.

• Stimuleer persoonlijke communicatie: al te vaak wordt er vertrouwd op e-mails voor wat betreft de interne communicatie. Echter, naast digitale communicatie is het essentieel om persoonlijke interactie te bevorderen. Door persoonlijke gesprekken te voeren en directe feedback te geven, kan je de betrokkenheid van je medewerkers en hun onderlinge relaties versterken. Dit heeft op zijn beurt een positieve invloed op de prestaties en tevredenheid van je medewerkers.

• Gebruik enquêtes: enquêtes bieden een effectieve manier om de tweerichtingscommunicatie op de werkvloer te faciliteren en de betrokkenheid van je werknemers te vergroten. In ruil daarvoor verkrijg je als HR-manager waardevolle informatie en gegevens die je kunt gebruiken om je strategieën te optimaliseren.

• Geef prioriteit aan je bedrijfscultuur: medewerkers zullen effectiever communiceren als ze een gemeenschappelijk doel hebben en er een gedeelde cultuur heerst. Als HR-manager ben je een belangrijke voortrekker in het creëren en behouden van een positieve bedrijfscultuur die communicatie, vertrouwen en samenwerking ondersteunt. Een gedeelde bedrijfscultuur draagt niet alleen bij aan het geluk van je medewerkers, maar bevordert tevens een open en vriendelijke werkomgeving.

Als de teamleden in staat zijn om effectief te communiceren, zijn ze ook in staat om effectief samen te werken. Goede communicatie is dus belangrijk om het teamwerk te verbeteren. Als medewerkers elkaar beter begrijpen, kunnen ze beter samenwerken en is er minder kans op misverstanden of conflicten.

Om je eigen communicatiestijl te identificeren, is het belangrijk om bewust te kijken naar hoe je communiceert. Dit doe je door na te denken over de gesprekken die je hebt gevoerd met anderen en de reacties van jezelf en van je collega’s te analyseren. De beste manier om meer te weten te komen over je manier van communiceren, is natuurlijk door feedback te vragen aan mensen uit je omgeving. Het is heel gebruikelijk dat verschillende mensen verschillende perspectieven hebben over iemands communicatiestijl. Hoe je jezelf ziet en hoe anderen jouw communicatiestijl ervaren, kan soms verschillen. 

Als er botsende communicatiestijlen binnen je team zijn die tot conflicten leiden, is het belangrijk om als manager op te treden en te bemiddelen. Het is hierbij essentieel om de diversiteit en eigenheid van elke communicatiestijl te respecteren. Je kunt je collega’s bewust maken van de verschillende stijlen en hen helpen elkaars kernboodschappen en raakvlakken te begrijpen, zonder ze te dwingen om het altijd met elkaar eens te zijn. Door open communicatie te stimuleren en een sfeer van wederzijds begrip te creëren, kun je conflicten verminderen en de teamdynamiek verbeteren.