Wat is bedrijfsethiek en wat zijn de voordelen?

Bedrijfsethiek betreft ethische dilemma’s en controversiële kwesties waarmee bedrijven te maken krijgen. Vaak gaat het bij bedrijfsethiek om een combinatie van praktijken en procedures die bijdragen aan het vertrouwen van de klanten en werknemers.

Een aantal van deze praktijken zijn wettelijk vastgelegd, zoals minimumlonen, handelsvoorwaarden en milieuvoorschriften. Aan de andere kant wordt bedrijfsethiek dagelijks beïnvloed door het gedrag van het management. Hoe het management zich gedraagt kan ingrijpende gevolgen hebben voor het hele bedrijf.

Leestip: Begrijp het belang van compliance management voor het behouden van bedrijfsintegriteit.

Ethisch gedrag wordt gestuurd door een aantal morele principes of basiswaarden. Een gebrek aan deze morele principes kan leiden tot de ondergang van een bedrijf. In het algemeen kunnen we 12 grote basiswaarden onderscheiden die belangrijk zijn voor gezonde samenwerkingsverbanden in de zakenwereld.

• Leiderschap: met goed leiderschap kun je bewuste inspanningen leveren om elke basiswaarde te integreren, in alle aspecten van het bedrijf. Goed leiderschap inspireert andere mensen om hetzelfde te doen.

• Aansprakelijkheid: toewijding aan het volgen van ethische gedragsregels. Zorg er als bedrijf voor dat zowel het management als de medewerkers de ethische richtlijnen van het bedrijf volgen. Iedereen draagt hierbij een individuele verantwoordelijkheid.

• Integriteit: integriteit heeft ook te maken met andere waarden, zoals eerlijkheid en betrouwbaarheid. Iemand die integer is, is vooral consequent en stelt hoge eisen aan zichzelf.

• Respect voor anderen: om ethisch gedrag en een ethische werkomgeving te bevorderen, is respect voor anderen onmisbaar. Elke medewerker verdient eerbied, privacy, gelijke kansen en empathie. 

• Eerlijkheid: bedrijven presteren slechter wanneer ze de waarheid verbergen of oneerlijk handelen. Door eerlijk te handelen, bouw je vertrouwen op en kun je als bedrijf beter omgaan met uitdagingen. 

• Eerbiediging van wetten en regels: bedrijfsethiek houdt in dat de wetgeving op alle niveaus wordt gerespecteerd. Het niet naleven van wetten kan fatale gevolgen hebben voor je employer brand, reputatie en/of bedrijfsresultaten. 

• Verantwoordelijkheid: stimuleer een verantwoordelijkheidsgevoel bij alle werknemers in je bedrijf. Stimuleer hen om je waarden in de praktijk te brengen tijdens het werk en er samen verantwoordelijkheid voor te dragen.

• Transparantie: bedrijven moeten zo transparant mogelijk zijn over hun financiën, prijswijzigingen, wervings- en ontslagprocedures, salarissen en promoties.

• Empathie: schenk genoeg aandacht aan het welzijn van je werknemers, maar denk ook aan de behoeften van de lokale gemeenschap, je stakeholders en je klanten. 

• Rechtvaardigheid: iedereen heeft recht op gelijke kansen. Zorg ervoor dat de medewerkers in je bedrijf gelijk worden behandeld.

• Loyaliteit: loyaliteit werkt in twee richtingen. De bedoeling is om elke medewerker betrokken te houden bij het bedrijf en de activiteiten. Loyale en betrokken werknemers en managers zijn veel productiever. 

• Duurzaamheid en milieu: bedrijven functioneren niet op een eiland, maar maken deel uit van een complex internationaal ecosysteem. Door rekening te houden met de effecten van je bedrijf op het milieu, creëer je een positieve impact op lokaal, nationaal en internationaal niveau. 

Er zijn verschillende redenen waarom bedrijfsethiek bijdraagt aan het succes van moderne bedrijven. De belangrijkste reden is dat ethische praktijken het gedrag en de prestaties van je werknemers en managers verbeteren.

Het ethisch gedrag van medewerkers draagt bij aan een positieve reputatie. Naarmate je bedrijfsreputatie groeit en zichtbaar wordt, beginnen bedrijven er de vruchten van te plukken. Denk bijvoorbeeld aan:

• Een sterke employer brand en merkbekendheid;

• Een betere onderhandelingspositie;

• Klanten en partners hebben meer vertrouwen in de aangeboden producten en diensten;

• Behoud en toename van het klantenbestand;

• Aantrekken van nieuw talent;

• Aantrekken van invloedrijke investeerders.

Al deze factoren samen hebben ook een positieve invloed op de winst van je bedrijf. Bedrijven die geen ethische normen stellen of handhaven, bouwen een negatieve reputatie op die op lange termijn nefaste gevolgen kan hebben voor je bedrijf.

Stap voor stap de bedrijfscultuur versterken

Hoe consolideer je met eenvoudige middelen een sterke bedrijfscultuur? De experts in deze gids laten het je zien.

Gids nu downloaden

Een gebrek aan ethiek heeft een negatieve invloed op de prestaties van je werknemers. Bedrijfsethiek zorgt voor de ontwikkeling van een gemeenschappelijk moreel kompas. Zonder dat kompas zou de werkvloer een slagveld worden, waar iedereen zijn eigen ambities volgt ten koste van het bedrijf of de gemeenschap. Als er geen ethische code is in je organisatie, worden bedrijfsprocedures sneller genegeerd, wat kan leiden tot onzorgvuldigheden en grove fouten.

Denk bijvoorbeeld aan de financiële crisis van 2008. Goedkope kredieten en lakse leennormen leidden toen tot een vastgoedzeepbel. Toen de zeepbel uiteenspatte, bleven de banken achter met biljoenen dollars aan waardeloze beleggingen in hypotheekleningen. Aan de basis van deze economische ramp lag grotendeels een gebrek aan ethische handelsnormen. 

Veel bedrijven hebben goede bedoelingen als het gaat om ethisch gedrag, maar toch bestaat er vaak een kloof tussen de mooie intenties enerzijds, en de realiteit op de werkvloer anderzijds. Hieronder vind je vijf stappen die bedrijven kunnen doorlopen om ervoor te zorgen dat ethisch gedrag diep verankerd raakt in hun bedrijfscultuur.

Een ethische code omvat praktische richtlijnen en regels over (on)wenselijk gedrag op de werkvloer, die door het management worden ondersteund. In deze regels worden verwachtingen, uitvoeringsplannen, toezichts- en handhavingsinstrumenten, en sancties bij overtredingen vastgelegd. De ethische code vormt de morele bijbel van je bedrijf.

Het helder en open communiceren over je ethisch beleid is een voortdurend proces. Je kunt je werknemers niet zomaar laten gissen naar de bedoelingen van het management. Als manager of werkgever is het jouw taak om je werknemers voldoende te informeren over je ethisch beleid, zodat ze hun gedrag kunnen aanpassen en in overeenstemming kunnen brengen met je ethische code. Dit kan door middel van verandermanagement en doeltreffende bewustwordingscampagnes. 

Voorlichting is de eerste stap naar verandering. Het aanbieden van trainingen is dus essentieel om je waarden nader toe te lichten en het ethisch gedrag te stimuleren bij je werknemers. Daarbij moeten bedrijven zich niet laten verleiden tot een afvinkmentaliteit. Er gaat niets boven een face-to-facetraining, met uitgebreide discussies en debatten over de praktische toepassing van ethiek op het werk.

Het ondersteunen van je waarden via de bedrijfscultuur houdt in dat je een ethische omgeving creëert die je ethische code ondersteunt. Dit gebeurt in de praktijk via beleidsvoorschriften voor werknemers- en leverancierscontracten, het aanwijzen van mensen die verantwoordelijk zijn voor de opvolging en de resultaten, en het opzetten van bewustwordingsprogramma’s. Het punt is dat bedrijfsethiek niet alleen een kwestie is van praten, maar ook van doen! 

Introduceer doeltreffende meldingsregelingen, zoals anonieme hulplijnen. Via dit soort hulpmiddelen kunnen werknemers en andere derden vertrouwelijk hun bezorgdheid uiten over eventuele onveilige, onethische of illegale praktijken.

Een belangrijk aspect van deze regelingen is dat elke medewerker of belanghebbende zich voldoende veilig en gesteund voelt om ongewenst gedrag of ongewenste praktijken aan te kaarten, zonder dat hij of zij angst hoeft te hebben voor negatieve consequenties op persoonlijk of professioneel vlak. Dat houdt ook in dat bedrijven intern duidelijk communiceren over hoe wenselijk gedrag wordt beloond en hoe overtredingen van de ethische code worden bestraft. 

Bedrijfsethiek is dat deel van de ethiek dat zich bezighoudt met ethische kwesties met betrekking tot bedrijven of organisaties. Bedrijfsethiek omvat beleid en procedures met betrekking tot morele thema’s in organisaties, zoals fraudebestrijding, omkoping, duurzaamheid en milieu, discriminatie en bedrijfsbestuur. Bedrijfsethiek stuurt het gedrag van werknemers en managers in een positieve richting. 

Bedrijfsethiek omvat de principes, regels, waarden en normen die het (on)wenselijke gedrag van medewerkers op de werkvloer bepalen. Maatschappelijke verantwoordelijkheid heeft betrekking op de morele verplichting van een bedrijf om zijn positieve invloed op de samenleving te maximaliseren en zijn negatieve invloed op de samenleving te minimaliseren.

Voorbeelden van onethische handelspraktijken zijn onder meer handelen met voorkennis, agressieve verkoop, piramideverkoop en oplichting. Bedrijven die dit soort handelspraktijken toepassen, handelen meestal op een bedrieglijke manier om zichzelf te verrijken. Ze verkrijgen zo een oneerlijk voordeel ten opzichte van concurrenten.