Arbeidsbeperking: begrip, kansen en ondersteuning

Een arbeidsbeperking is een term die gebruikt wordt om de situatie te beschrijven waarin een persoon door ziekte of handicap belemmerd wordt in zijn of haar werkvermogen. De definitie van een arbeidsbeperking refereert aan individuen die door een fysieke, mentale of emotionele beperking niet volwaardig kunnen deelnemen aan de arbeidsmarkt zonder aanpassingen of speciale voorzieningen. 

Tegenwoordig evolueren steeds meer werkgevers naar een benadering waarbij ze kijken naar de mogelijkheden binnen het spectrum van arbeidsbeperkingen, in lijn met de organisatiecultuur. Het werken met beperkingen vraagt om aanpassingen, maar zorgt mogelijk ook voor meer creativiteit en een verhoogde werknemerstevredenheid. Dit is cruciaal voor het creëren van een meer toegankelijke en inclusieve werkomgeving.

Arbeidsbeperkingen komen voor in verschillende vormen en kunnen variëren van fysieke beperkingen tot neurodiversiteit. Elk type beperking vraagt om specifieke aanpassingen op de werkvloer en het begrip van collega’s en de werkgever. We nemen ze kort met je door.

Bij een fysieke beperking is een persoon beperkt in zijn of haar fysieke capaciteiten, zoals de mobiliteit of motorische functies. Deze beperking kan vereisen dat de werkplek aangepast wordt om tegemoet te komen aan zijn of haar specifieke behoeften en om de persoon in staat te stellen effectief te werken.

Neurodiversiteit omvat een breed scala aan neurologische variaties, zoals ADHD en dyslexie. Mensen met deze condities kunnen unieke sterke punten hebben, zoals een verhoogde creativiteit. Tegelijkertijd kunnen ze behoefte hebben aan gerichte ondersteuning in het vinden van geschikte structuren en werkprocessen die aansluiten bij hun individuele behoeften. 

Chronische aandoeningen zijn langdurige gezondheidscondities die vaak flexibiliteit in werkuren vereisen. Ze kunnen invloed hebben op zowel de fysieke als de mentale capaciteiten van de persoon.

Mensen met een psychische beperking kunnen baat hebben bij diverse aanpassingen, zoals een voorspelbare werkomgeving en ondersteuning bij stressmanagement.

Welke sociale competenties heeft je bedrijf nodig?

Het antwoord schuilt in je bedrijfscultuur, want je waarden zijn een goede indicator voor de manier waarop je samenwerkt. Meer daarover lees je in onze gids.

Gids hier downloaden

Het aanvragen van een arbeidsbeperking doe je bij specifieke instanties zoals het UWV. Zij stellen de arbeidsbeperking officieel vast. Het proces hiervoor kan complex zijn. Daarom hebben we een stappenplan voor je opgesteld die hierbij kan helpen.

1. Neem contact op met een arts of specialist voor een medische beoordeling van de beperking.

2. Verzamel medische documentatie en het bewijs van de impact op de werkcapaciteiten.

3. Dien een aanvraag in bij het UWV of de gemeente voor erkenning en mogelijke ondersteuningsmaatregelen.

4. Volg eventuele aanvullende procedures of beoordelingen die door het UWV of de gemeente vereist worden.

5. Ontvang een officiële erkenning en maak aanspraak op mogelijke ondersteuningsmaatregelen en subsidies.

Werknemers met een arbeidsbeperking zijn in Nederland beschermd door de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (WGBH/CZ). Deze wet garandeert het recht op een gelijke behandeling en passende aanpassingen op de werkplek. We hebben de rechten die hieronder vallen specifiek voor je op een rij gezet.

• Het recht op bescherming tegen discriminatie op grond van een handicap.

• Het recht op gelijke kansen en toegang tot werk, inclusief redelijke aanpassingen van de werkplek.

• Het recht op ondersteuning en begeleiding, zoals jobcoaching, die noodzakelijk is voor het uitvoeren van de werkzaamheden.

• Het recht op toegang tot subsidies en financiële ondersteuning die de werkgelegenheid bevorderen.

Deze rechten zijn niet alleen vastgelegd in de nationale wetgeving, maar worden ook ondersteund door verschillende internationale conventies die Nederland heeft onderschreven. Denk hierbij onder meer aan het VN-verdrag handicap en het Europees Sociaal Handvest (herzien). 

Template: functie-eisen uitgelegt

Help je team de juiste mensen te vinden. Download vandaag onze functie-eisen template om betere vacatures te kunnen maken.

Download onze template

De overheid en andere instanties bieden verschillende subsidies en ondersteuningsprogramma’s aan om werkgevers te stimuleren werknemers met een beperking aan te nemen en hen te ondersteunen.

• Loonkostensubsidie: een financiële tegemoetkoming voor werkgevers om de lagere productiviteit op te vangen.

• No-riskpolis: deze verzekering dekt de loonkosten wanneer een werknemer met een beperking ziek wordt.

• Werkplekaanpassingen: vergoedingen voor aanpassingen die noodzakelijk zijn om een werkplek geschikt te maken voor de medewerker met een beperking.

• Jobcoaching: persoonlijke ondersteuning voor werknemers met een beperking opdat ze hun werk goed kunnen uitvoeren.

Het creëren van een inclusieve werkomgeving voor elke werknemer met een arbeidsbeperking vraagt om voldoende bewustzijn en aanpassingsvermogen. Werkgevers kunnen verschillende strategieën toepassen om hun werknemers met een arbeidsbeperking te ondersteunen en zo een positieve bijdrage te leveren aan de organisatie en de maatschappij.

• Zorg voor een open, toegankelijke wervingsprocedure en bied aanpassingen waar nodig.

• Investeer in training en creëer bewustwording bij het personeel om inclusiviteit en ondersteuning te bevorderen.

• Houd rekening met mogelijke veranderingen in het berekenen van de werkgeverslasten wanneer je een subsidie ontvangt voor het aanstellen van een werknemer met een arbeidsbeperking.

• Stimuleer je werknemers om open en transparant te zijn over hun beperkingen en behoeften, zodat je als werkgever een passende ondersteuning kan bieden.

• Bied je werknemers gerichte ondersteuning en begeleiding aan, zoals jobcoaching. Deze steun is noodzakelijk voor het goed uitvoeren van de werkzaamheden en moet aansluiten bij hun competentieprofiel. Niet alleen hebben ze recht op deze steun, je laat als werkgever op die manier ook zien dat je al je werknemers waardeert en belangrijk vindt.

• Moedig de persoonlijke groei van je werknemers aan en bied ruimte, zowel in tijd als in taken, zodat zij gebruik kunnen maken van de beschikbare ondersteuningsprogramma’s.

Bedrijven kunnen hun wervingsproces inclusiever maken door duidelijk te communiceren over hun bereidheid om aanpassingen te bieden en door sollicitatieprocedures toegankelijk te maken, bijvoorbeeld met flexibele sollicitatiegesprekken en aanpasbare assessments.

Aanpassingen op de werkplek kunnen variëren van het bieden van ergonomische werkplekinrichtingen en technologische hulpmiddelen, tot het bieden van flexibele werktijden en taken op maat. Het gaat erom dat de werknemer optimaal kan functioneren en bijdragen.

Een veelvoorkomende misvatting is dat werknemers met een beperking minder productief zouden zijn. Echter, met de juiste ondersteuning kunnen zij net zo waardevol zijn als andere werknemers. Daarnaast wordt vaak ten onrechte gedacht dat de benodigde aanpassingen zeer duur zijn, terwijl veel aanpassingen nochtans betaalbaar of gesubsidieerd zijn.